18 juni 2019
Leestijd: 5 minuten
Van leefstijlonderzoek naar effectieve leefstijl interventie: wat werkt?
18 juni 2019
Leestijd: 5 minuten
Van leefstijlonderzoek naar effectieve leefstijl interventie: wat werkt?
Bewegen, Roken, Alcohol, Voeding en Ontspanning …. Verbetering op deze BRAVO gebieden zorgt voor een betere energiebalans - en daar hangen zaken als verzuim en inzetbaarheid weer mee samen.
Reden genoeg om als organisatie de resultaten van een leefstijlonderzoek te vertalen naar een gerichte aanpak.
Maar hoe doe je dat? En wat is een geschikte leefstijl interventie? Ik heb als adviseur al heel wat leefstijlonderzoeken en interventies begeleid. Daarom deel ik in deze blog graag mijn ervaringen en tips!
Maar hoe doe je dat? En wat is een geschikte leefstijl interventie? Ik heb als adviseur al heel wat leefstijlonderzoeken en interventies begeleid. Daarom deel ik in deze blog graag mijn ervaringen en tips!
.png "quote")
Van alle leefstijl interventies zorgde de Vitaliteitsmarkt - die notabene slechts 2 uur duurde - voor de grootste verbeteringen. Een beetje tot mijn verbazing eigenlijk.
Welke leefstijl interventie is effectief?
Eén van de effectiefste leefstijl interventies die ik heb gezien is het organiseren van een Vitaliteitsmarkt: een 2 uur durende lunchmarkt met zo’n tien kramen en deskundigen op verschillende gebieden van leefstijl. Als onderzoeks- & adviesbureau hebben wij met nulmetingen en effectmetingen allerlei interventies op het gebied van leefstijl kunnen volgen; denk aan trainingen voor medewerkers en leidinggevenden, organisatie brede thematrajecten, biofeedbackmetingen en individuele coaching. Regelmatig gingen organisaties de mist in. Zo werden er bijvoorbeeld abonnementen voor sportscholen uitgereikt aan precies díe mensen die toch al voldoende bewogen en werden enthousiaste projectgroepen aangesproken als de ‘BRAVO-maffia’.
Van alle interventies zorgde de Vitaliteitsmarkt - die notabene slechts 2 uur duurde - voor de grootste verbeteringen. Dat wil zeggen: significante verbeteringen van de BRAVO-gebieden zelf, maar ook van de energiebalans van de medewerkers bij de effectmeting. Een beetje tot mijn verbazing eigenlijk.
Van alle interventies zorgde de Vitaliteitsmarkt - die notabene slechts 2 uur duurde - voor de grootste verbeteringen. Dat wil zeggen: significante verbeteringen van de BRAVO-gebieden zelf, maar ook van de energiebalans van de medewerkers bij de effectmeting. Een beetje tot mijn verbazing eigenlijk.
Hoe kan deze impact zo groot zijn?
Hoe kan de impact van een twee uur durende leefstijl interventie zo groot zijn? Om hier de vinger op te leggen ben ik maar eens verder gaan graven. Op het gebied van beïnvloeding en verandering van gedrag is de laatste jaren veel onderzoek gedaan. Wat kunnen we hiervan meenemen als we het leefstijlgedrag van medewerkers daadwerkelijk willen verbeteren, zodat zij in de toekomst energieker kunnen leven en werken? Hoe slaagden de Vitaliteitsmarkten hierin?
Zeven verklaringen voor succes vitaliteitsmarkt
Gedragswetenschappers als Thomas Webb, Tali Sharot en Ben Tiggelaar geven ons samen zeven verklaringen voor het succes van de Vitaliteitsmarkt:
1. Ten eerste vonden er met alle deelnemers persoonlijke gesprekken plaats, individueel en in kleine
groepjes. Gesprekken, waarbij ook ruimte is voor het uiten en bespreken van tegenargumenten, zijn een
belangrijke voorwaarde voor gedragsverandering.
2. Ten tweede speelt ook de aansluiting bij de persoonlijke situatie en behoefte hierbij een rol; de
deskundigen op de markt hebben nadrukkelijk ingespeeld op vragen en knelpunten die elke deelnemer
zélf aandroeg. Mensen hadden het dus over zichzelf.
3. Ten derde blijken maatregelen die gebruikmaken van meerdere manieren om de boodschap over te
brengen voor gedragsverandering het meest effectief te zijn. Op de markt konden bezoekers bijvoorbeeld
kiezen voor een workshop, een gesprek, biofeedback, schriftelijke informatie, fysieke beleving, etc.
Allemaal verschillende manieren dus, om de boodschap over te brengen.
4. Ten vierde wist de Vitaliteitsmarkt ook medewerkers te bereiken die er eigenlijk niet op uit waren om
hun vitaliteit te verbeteren of zelfs maar te bespreken; zij kwamen op de (gratis en lekkere) lunch af en
werden ter plekke aangesproken en bij de markt betrokken. Noem het verleiding. Op deze manier bereik
je ook een groep die niet staat te springen om iets aan leefstijl te doen. En voor wie het misschien juist
wel nodig is.
5. Wat ook hielp is om je heen zien ‘dat anderen het ook doen’. Mensen willen over het algemeen eigenlijk
liever geen uitzondering zijn. De marktbezoekers waren allemaal op hun eigen manier en met plezier
bezig om nieuwe dingen uit te proberen en stimuleerden zo elkaar.
6. Het was niet verplicht om de vitaliteitsmarkt te bezoeken. Vrije keuze voor nieuw gedrag werkt altijd
beter dan afdwingen met controle of zelfs afstraffing van wat niet gewenst is.
7. En tenslotte was daar de biodot: een sticker die op de hand van elke binnenkomer geplakt werd. De
biodot gaf aan of je energie aan het uitgeven of opbouwen was, door van kleur te veranderen. De
zichtbare verandering van kleur bij bijvoorbeeld een ontspanningsoefening werkte als een soort
onmiddellijke beloning. Dit draagt ook weer bij aan een verandering van gedrag. Goed om te weten
allemaal. En natuurlijk óók buiten zo’n markt toe te passen in de dagelijkse (werk)praktijk.
1. Ten eerste vonden er met alle deelnemers persoonlijke gesprekken plaats, individueel en in kleine
groepjes. Gesprekken, waarbij ook ruimte is voor het uiten en bespreken van tegenargumenten, zijn een
belangrijke voorwaarde voor gedragsverandering.
2. Ten tweede speelt ook de aansluiting bij de persoonlijke situatie en behoefte hierbij een rol; de
deskundigen op de markt hebben nadrukkelijk ingespeeld op vragen en knelpunten die elke deelnemer
zélf aandroeg. Mensen hadden het dus over zichzelf.
3. Ten derde blijken maatregelen die gebruikmaken van meerdere manieren om de boodschap over te
brengen voor gedragsverandering het meest effectief te zijn. Op de markt konden bezoekers bijvoorbeeld
kiezen voor een workshop, een gesprek, biofeedback, schriftelijke informatie, fysieke beleving, etc.
Allemaal verschillende manieren dus, om de boodschap over te brengen.
4. Ten vierde wist de Vitaliteitsmarkt ook medewerkers te bereiken die er eigenlijk niet op uit waren om
hun vitaliteit te verbeteren of zelfs maar te bespreken; zij kwamen op de (gratis en lekkere) lunch af en
werden ter plekke aangesproken en bij de markt betrokken. Noem het verleiding. Op deze manier bereik
je ook een groep die niet staat te springen om iets aan leefstijl te doen. En voor wie het misschien juist
wel nodig is.
5. Wat ook hielp is om je heen zien ‘dat anderen het ook doen’. Mensen willen over het algemeen eigenlijk
liever geen uitzondering zijn. De marktbezoekers waren allemaal op hun eigen manier en met plezier
bezig om nieuwe dingen uit te proberen en stimuleerden zo elkaar.
6. Het was niet verplicht om de vitaliteitsmarkt te bezoeken. Vrije keuze voor nieuw gedrag werkt altijd
beter dan afdwingen met controle of zelfs afstraffing van wat niet gewenst is.
7. En tenslotte was daar de biodot: een sticker die op de hand van elke binnenkomer geplakt werd. De
biodot gaf aan of je energie aan het uitgeven of opbouwen was, door van kleur te veranderen. De
zichtbare verandering van kleur bij bijvoorbeeld een ontspanningsoefening werkte als een soort
onmiddellijke beloning. Dit draagt ook weer bij aan een verandering van gedrag. Goed om te weten
allemaal. En natuurlijk óók buiten zo’n markt toe te passen in de dagelijkse (werk)praktijk.
Thema’s kiezen
Waar gaan we de kramen mee vullen? Het is niet noodzakelijk om alle BRAVO-thema’s (evenveel) aandacht te geven in de markt. De resultaten van het leefstijlonderzoek geven precies aan waar je je op kunt focussen. Zo kun je bijvoorbeeld richten op de leefstijlgebieden die niet goed gaan binnen jouw organisatie. Of juist op de gebieden die jullie belangrijk vinden en graag nóg beter willen krijgen (of willen behouden).
Het leefstijlonderzoek geeft ook inzicht in welke BRAVO-thema’s voor jouw organisatie de grootste impact hebben op de energiebalans van medewerkers. Dan weet je of je bijvoorbeeld beter extra aandacht kunt geven aan beweging of ontspanning, om de energie van de medewerkers te verhogen of uitval te voorkomen.
Meer BRAVO/LeefstijlHet leefstijlonderzoek geeft ook inzicht in welke BRAVO-thema’s voor jouw organisatie de grootste impact hebben op de energiebalans van medewerkers. Dan weet je of je bijvoorbeeld beter extra aandacht kunt geven aan beweging of ontspanning, om de energie van de medewerkers te verhogen of uitval te voorkomen.
Tips voor een succesvolle vitaliteitsmarkt
- Lunchtijd is het beste moment om de markt te organiseren; dan zijn mensen het meest geneigd om hun werkplek te verlaten. Het is natuurlijk handig om een locatie te kiezen in de buurt van het restaurant of de kantine.
- Zorg dat er wat te snacken valt, als ‘lokkertje’.
- De markt kan ook benut worden om de onderzoeksresultaten te presenteren.
- Zorg voor mensen die de bezoekers aanspreken bij binnenkomst en verwijzen naar geschikte kramen.
- Medewerkers kunnen ook zelf kijken naar de tips uit het Persoonlijk adviesrapport om te achterhalen welke knelpunten er voor hun persoonlijk spelen. En bij welke kraam ze dus het beste terecht kunnen.
- Testjes doen het altijd goed.
- Elke kraam kan gelinkt worden aan een resultaat uit het onderzoek. Dat maakt je boodschap krachtig. Bijvoorbeeld: “46% van de mensen bij deze organisatie eet onvoldoende gezond & gevarieerd” bij een kraam met voedingsadvies.
- Korte workshops zijn ook geschikt, bijvoorbeeld over pauzegedrag, de schijf van vijf, mindfulness, de invloed van alcohol op slapen etc.
- Probeer naast voorlichting ook andere vormen aan te bieden. Wat goed werkt zijn belevingsvormen, zoals: proeverijen, bewegen op de werkplekken voetreflextherapie.
- Een quiz trekt over het algemeen veel mensen, vooral als er vlak voor het eind van de markt een prijs wordt uitgereikt.
- Niet voor elke kraam hoeft een externe deskundige ingehuurd te worden; vaak zijn er ook collega’s die deskundig zijn op een leefstijlonderwerp en daar graag iets van laten zien.
Gedragsverandering hot onderwerp
Mocht je zin hebben om je hier wat verder in te verdiepen...Gedragsverandering is momenteel een hot onderwerp en er is dan ook allerlei informatie over te vinden. Bijvoorbeeld de boeken:
- ‘Dingen gedaan krijgen’ van Tali Sharot (Atlas Contact, 2018)
- ‘De ladder’ van Ben Tiggelaar (Tyler Roland Press, 2018).
- YouTube: ‘Kun je gedrag veranderen?’ van Reint Jan Renes (27 minuten)
- YouTube ‘Begin bij ridicuul kleine stapjes’ van Ben Tiggelaar (4 minuten).