Agile werken: zoveelste hype of brengt het echt wat nieuws?
7 januari 2019
Jan Prins
Leestijd: 5 minuten
Agile werken: zoveelste hype of brengt het echt wat nieuws?
“Werk jij al ‘agile’? Nee? Dan zou ik daar maar eens snel achteraan gaan hollen. Want anders tel je tegenwoordig niet meer mee.”
Zo begon Japke Bouma enkele maanden geleden haar column in NRC over wat de nieuwste hype in HR-land is. Zij verkneukelde zich over de nieuwe turbotaal die over ons heen gestort wordt.
Is agile werken de zoveelste hype of brengt het ook wat nieuws?
Is agile werken een hype?
Gartner heeft de lifecycle van hypes onderzocht en kwam daarbij op het volgende patroon. Een hype begint met een nieuw idee dat aanslaat en in hoog tempo steeds meer aandacht krijgt. Nieuwe aanbieders storten zich op de groeimarkt en meten de zegeningen van (hun variant van) het nieuwe idee breed uit. Na een tijdje komt een omslag: de bergen blijken toch niet van goud te zijn. Gebruikers kunnen gefrustreerd raken en het nieuwe idee helemaal afzweren. Dan waait de hype over. Maar als het echt een goed idee was, kan dat daarna leiden tot een bestendige situatie, waarin “we” geleerd hebben wanneer dat idee goed werkt en wanneer niet.
Agile werken is al een tijdje gemeengoed in de software industrie en deze aanpak heeft daar tot belangrijke voordelen geleid. Het nieuwe idee is om de principes van agile werken uit te breiden naar andere sectoren. De aandacht daarvoor groeit. Er komen steeds meer aanbieders en de verwachtingen zijn hoog gespannen. De onbekendheid bij het grote publiek over wat agile werken nu eigenlijk is, is een aanjager voor het verschijnen van een reeks boeken, cursussen en congressen. En dat stuwt de verwachtingen nog verder op. We zitten in de opgaande fase van een hype.
En waait die hype weer over?
Als het plaatje klopt krijgen we dus een omslagpunt. Je kunt hier en daar al wel wat tegengeluiden over agile werken horen, maar ik zag nog weinig verhalen over mislukte projecten. Die zullen er zeker komen, maar of de hype daarmee straks overwaait? Het is de moeite waard om te bestuderen wat de succesfactoren zijn van agile werken in projectorganisaties. De kern daarvan is niet zo vreselijk ingewikkeld. Ik denk dat het Guido Gezelle zo’n 140 jaar geleden aangesproken zou hebben. Aan hem hebben we het spreekwoord te danken: “Bezint eer ge begint en al doende denk dan nog”. Het draait bij agile om het tweede deel: al doende denk dan nog. Zorg dat je tijdens de uitvoering van je werk (project) kunt bijsturen met nieuwe informatie die zich heeft aangediend. Dan kun je gebruik maken van voortschrijdend inzicht en ben je wendbaar om te anticiperen op veranderende omstandigheden. Dat lijk me een vorm van “gezond verstand”, dat waait niet zomaar over.
Ik geloof dat de beste oplossingen in het werk voortkomen uit een goede dialoog tussen werknemers onderling en met hun werkgever.
Jan Prins, oprichter SKB
Omgekeerde pyramide
Het is al lang niet meer zo dat de top van de organisatie kan bedenken wat er op de werkvloer moet gebeuren. Daarvoor gaan de ontwikkelingen te snel. In mijn blog "Wat heeft Spotify te maken met medewerkersonderzoek?” ga ik uitgebreider in op het besturingsmodel van de omgekeerde pyramide. De kern daarvan is dat organisaties er bij winnen als ze durven te vertrouwen op de denkkracht en de verantwoordelijkheid van hun medewerkers. Dat is ook een belangrijk uitgangspunt van agile werken. Het gaat niet zo zeer om de methoden en technieken die we hanteren, maar over principes van waaruit we handelen.
Ik geloof dat de beste oplossingen in het werk voortkomen uit een goede dialoog tussen werknemers onderling en met hun werkgever. Behalve als er brand is, dan moet je eerst blussen en daarna weer met elkaar in gesprek. Met onze werkbelevingsonderzoeken kunnen we – geholpen door statistische technieken - voor elk team aanwijzen wat er voor hen toe doet. Wat zorgt voor werkdruk, wat voor werkgeluk? Zo hoeven ze hun kostbare tijd niet te verspillen aan bijzaken.
Overweeg je om te experimenteren met agile werken, of andere nieuwe vormen van organiseren, dan kan ons werkbelevingsonderzoek inzicht geven in welke teams al een goede voedingsbodem aanwezig is. Kijk bijvoorbeeld naar de scores voor zelfstandigheid, inspiratie door de leiding, onderling respect en gezamenlijk doel, dan weet je waar de valkuilen zitten. Maar anders dan Guido Gezelle denk ik dat je niet te lang moet bezinnen voor je begint. Dat kan verlammen, ik hou meer van: Al doende leert men. En dat is ook erg agile.