brand swoosh

Effect coronacrisis op medewerkers: onderzoeksresultaten deel 2

Effect coronacrisis op medewerkers: onderzoeksresultaten deel 2

Voor wetenschappers en beleidsmakers biedt de coronacrisis veel kansen voor interessant onderzoek.

Op 11 juni hebben we de eerste onderzoeken op een rij gezet. Daar lees je o.a. wat de positieve en negatieve aspecten van thuiswerken zijn, welke leiderschapsstijl het meest effectief is bij thuiswerken en wat het effect van COVID-19 is op verpleegkundigen en verzorgenden.

In dit artikel geven we een update van de meest recente onderzoeksresultaten plus de relevantie voor de dagelijkse praktijk.

Coronacrisis als motor voor meer autonomie medewerkers

AWVN doet samen met Nationale Nederlanden en Crunchr onderzoek naar hoe werkgevers medewerkers beter kunnen ondersteunen bij thuiswerken tijdens de coronacrisis. De ca. 800 respondenten die de enquête invulden, zijn vooral werkzaam in middelgrote tot grote ondernemingen in de industrie en de landbouw. Wat opvalt is dat veel respondenten voorheen niet gewend waren om thuis te werken. “Van mijn leidinggevende mocht ik nooit thuiswerken. Dat vond ik een gemis. Door de coronacrisis zijn wij nu verplicht om thuis te werken. Daardoor is mijn werkgever erachter gekomen dat onze afdeling zo veel productiever is.”

Vooral de behoefte aan autonomie valt op. Werkgevers worden aangemoedigd om dit momentum aan te grijpen om de arbeidsorganisatie en arbeidsverhoudingen te moderniseren. AWVN verwacht dat een toename van autonomie in het werk de kans vergroot op het oppakken van de eigen regie voor ontwikkeling. Het artikel bevat concrete tips hoe werkgevers werkenden op afstand richting, ruimte en ruggensteun kunnen geven.
Er wordt apart aandacht gevraagd voor de positie van de werkplekgebonden medewerkers en een mogelijke heropleving van het onderscheid tussen ‘blue collar’ en ‘white collar’ .

Thuiswerken voordelig voor productiviteit én welzijn!

Recent onderzoek, uitgevoerd door Tilburg University in samenwerking met Veldhoen + Company, laat zien dat thuiswerken loont. Mensen ervaren dat thuiswerken beter aansluit op hun eigen sociale voorkeuren, dat ze efficiënter kunnen werken en meer regie hebben over hun werkdag. Het onderzoek is gehouden onder 5.000 respondenten uit heel Europa.
De respondenten zijn grofweg in twee groepen te verdelen. De ene groep geeft aan meer uren te maken en meer druk te ervaren, terwijl de andere groep juist aangeeft dat ze evenveel of minder uren maken en juist minder werkdruk ervaren. De onderzoekers concluderen dat de aanpak voor thuiswerken situationeel moet zijn en ruimte moet bieden voor individuele behoeften. De voordelen wegen sterk op tegen de nadelen. En de meeste nadelen zijn oplosbaar door gericht te kijken naar het soort werk, een passende werkplek en de juiste tools.

Prof. dr. Marc van Veldhoven “Ik vind het belangrijk om niet alleen in wetenschappelijke kringen met dit vraagstuk bezig te zijn. Het is niet in de eerste plaats een theoretische, maar vooral een maatschappelijke discussie. Organisaties zitten allemaal met de vraag hoe ‘het nieuwe normaal’ eruit moet zien. Met deze input kunnen we organisaties helpen om daar gefundeerd invulling aan te geven. We laten zien dat er juist nu geweldige kansen liggen om werk ‘beter’ te maken.”

Ouders ervaren disbalans

Om inzicht te krijgen in hoe ouders het ouderschap en opvoeden ervaren tijdens de coronacrisis hebben het Nederlands Centrum Jeugdgezondheidszorg en de Universiteit van Utrecht een peiling uitgevoerd met de Balansmeter. Ruim 1000 ouders gaven inzicht in de balans tussen alles wat opvoeden van hen vraagt (draaglast) en wat ze aankunnen (draagkracht) in de 2e helft van mei/begin juni. Ruim 50% van de ouders gaf aan in disbalans te zijn in de coronacrisis en het opvoeden en opgroeien van hun kinderen de afgelopen maand als moeilijk te ervaren. 1 op de 3 ouders gaf hun balans een 4 of minder. Dit is 7 keer zoveel als voor corona. Belangrijke factoren, die de balans ongunstig beïnvloeden zijn gebrek aan steun van anderen (partner, familie, vrienden, buren) en het opvangen van veranderingen en plotselinge gebeurtenissen.
Inmiddels zijn de maatregelen rondom corona versoepeld. Toch blijft het belangrijk om als leidinggevende aandacht te houden voor de balans van ouders, zeker als er sprake is van quarantaine-maatregelen of veelvuldig thuiswerken.

Vertaling naar de praktijk

Uit al deze onderzoeken komt naar voren dat de uitkomsten sterk afhankelijk zijn van de specifieke situatie. Of je wel of geen kinderen thuis hebt, je functie, de afdeling waar je werkt, stijl van leidinggeven, niveau van de voorzieningen etc. In ieder geval is wel duidelijk dat deze tijd één grote oefening is in veranderen, wendbaarheid, veerkracht en omgaan met onzekerheid. En dat zal voorlopig zo blijven omdat de werk- en leefsituatie de komende tijd zal blijven veranderen. Thuiswerkers gaan wellicht weer terug naar kantoor, maar blijven ook deels thuiswerken. Zorgtaken veranderen, kinderen gaan weer naar school. De druk vanwege COVID-19 zorg is afgenomen, maar de achterstanden in de reguliere zorg zijn nog niet ingehaald en zorgmedewerkers zijn nog moe. De kans bestaat dat er een tweede coronagolf komt. En ondertussen leidt de economische teruggang tot zorgen over behoud van werk en (gezins)inkomen.

Hierdoor staan werkplezier en werkgeluk onder grote druk. Een deel van de medewerkers is in staat om zich aan te passen aan de veranderde werkomstandigheden en sommigen ervaren zelfs meer werkplezier. Een ander deel ervaart de nieuwe situatie als dusdanig belastend, dat het tot stressklachten leidt. Naast vaardigheden en competenties van de medewerker zelf, zijn sociale steun van collega’s, leidinggevende en thuis bepalend.

Tijdig signaleren wat er in jouw eigen organisatie speelt

Op basis van de algemene inzichten die deze onderzoeken opleveren is het niet goed te voorspellen hoe dat in de specifieke teams van jouw organisatie uitpakt. Als je dáár het werkplezier en de productiviteit wilt bevorderen, zul je aan je eigen medewerkers moeten vragen hoe het met hen gaat, of zij zich goed kunnen aanpassen en welke ondersteuning zij daarbij nodig hebben. Dat kan bijvoorbeeld met een verdiepend PSA onderzoek of met een MTO of PMO.

In dergelijke onderzoeken nemen we enerzijds de inzichten uit de wetenschap mee en anderzijds de leerpunten die we samen met onze klanten hebben opgedaan in het project Werkbeleving in Crisistijd. Zo leveren we betrouwbare informatie voor preventieve maatregelen om psychische problematiek in jouw teams te voorkomen. Of om het thuiswerken plezieriger en productiever te maken, of juist om praktische maatregelen te nemen om weer terug naar kantoor te komen. Want elke persoon, elk team en elke organisatie is uniek.

Blijf op de hoogte: nieuw verwachte onderzoeken

Afgelopen maanden zijn ook weer nieuwe onderzoeken gestart. Zo onderzoekt het Trimbos-instituut de gevolgen van de coronacrisis voor het werk en de werkbeleving van professionals die hulp, zorg en ondersteuning geven bij psychische problemen.

Via onze nieuwsbrief en LinkedIn houden we je op de hoogte als deze onderzoeken interessante resultaten opleveren voor de praktijk.
Aanmelden nieuwsbrief