30 oktober 2017
Leestijd: 5 minuten
Slaapproblemen en burn-out
30 oktober 2017
Leestijd: 5 minuten
Slaapproblemen en burn-out
Wat kun je als werkgever doen bij medewerkers met slaapproblemen en wat is de relatie met burn-out?
Nachtwerkers en slaapproblemen
Afgelopen oktober meldt de gezondheidsraad dat het draaien van nachtdiensten het risico op diabetes mellitus (type 2), hart- en vaatziekten verhoogt.
Ook leidt nachtwerk eerder tot slaapproblemen, omdat het dag en nachtritme bij nachtwerkers wordt verstoord. “Hierdoor kunnen lichaamsprocessen ontregeld raken, wat zich uit in bijvoorbeeld een verstoorde slaap en een verstoord herstelvermogen”, zo meldt de gezondheidsraad.
Slaapproblemen komen bij nachtwerkers anderhalf tot tweemaal vaker voor dan bij dagwerkers. Maar ook voor dagwerkers is slaapkwaliteit ontzettend belangrijk. Mensen met slaapproblemen hebben namelijk een grotere kans op burn-out.
Ook leidt nachtwerk eerder tot slaapproblemen, omdat het dag en nachtritme bij nachtwerkers wordt verstoord. “Hierdoor kunnen lichaamsprocessen ontregeld raken, wat zich uit in bijvoorbeeld een verstoorde slaap en een verstoord herstelvermogen”, zo meldt de gezondheidsraad.
Slaapproblemen komen bij nachtwerkers anderhalf tot tweemaal vaker voor dan bij dagwerkers. Maar ook voor dagwerkers is slaapkwaliteit ontzettend belangrijk. Mensen met slaapproblemen hebben namelijk een grotere kans op burn-out.
Onvoldoende herstellen
Als je moe wordt, worden je bewegingen trager en neemt je alertheid af. Wie 18 uur wakker is heeft het beoordelingsvermogen van iemand die een paar borrels op heeft en niet meer mag autorijden. Dat effect is gelukkig maar tijdelijk. Door een goede nachtrust met wat extra slaap kun je volledig herstellen en weer helemaal scherp worden.
Kun je na een (werk)dag onvoldoende herstellen, dan hou je een ‘restschuld’ aan vermoeidheid over. Je begint de volgende dag niet helemaal fit en als je na die dag wéér niet volledig kunt herstellen, ben je de dag daarna nog weer iets minder fit. Zo kan zich in de loop van maanden of jaren een stuwmeer aan vermoeidheid vullen. Je gaat dan slechter functioneren op je werk en hebt een grote kans op een burn-out.
Kun je na een (werk)dag onvoldoende herstellen, dan hou je een ‘restschuld’ aan vermoeidheid over. Je begint de volgende dag niet helemaal fit en als je na die dag wéér niet volledig kunt herstellen, ben je de dag daarna nog weer iets minder fit. Zo kan zich in de loop van maanden of jaren een stuwmeer aan vermoeidheid vullen. Je gaat dan slechter functioneren op je werk en hebt een grote kans op een burn-out.
.png "quote")
Medewerkers die voldoende regelmogelijkheden hebben en rustmomenten kunnen inbouwen, kunnen de werkdruk beter verdragen en worden er minder moe van.
Helpt meer slapen?
Meer slapen is op zich een probaat middel om goed te herstellen, maar dan moet de kwaliteit van de slaap wel goed zijn. Moeilijk inslapen, onrustig woelen en liggen piekeren is niet bevorderlijk voor een goed herstel. Helaas blijkt de slaapkwaliteit van de mensen die het zo goed zouden kunnen gebruiken, achter te blijven. Van de medewerkers met een hoog burn-out-risico zegt 40% slecht te slapen tegen 10% van de overige medewerkers. Voor hen zal het advies “ga lekker vroeg naar bed” dus niet zomaar helpen.
Herstelbehoefte meten
Omdat vermoeidheid zo belangrijk is voor de gezondheid van medewerkers en voor hun arbeidsprestaties, nemen we in onze onderzoeken steevast vragen op over de herstelbehoefte van de medewerkers. Bijvoorbeeld: “Aan het eind van de dag ben ik echt op” of “Als ik thuis kom moeten ze me even met rust laten”. Dergelijke vragen blijken een betrouwbare indicator voor het stuwmeer aan vermoeidheid te zijn. Uit onze onderzoeken blijkt dat bij ongeveer een kwart van de Nederlandse werknemers zo’n stuwmeer aanwezig is en dat 10% van de werknemers een sterk verhoogd risico op burn-out heeft.
Voor medewerkers die nachtdiensten draaien hebben we vragen over onregelmatige diensten. Deze vragenlijst geeft inzicht in hoe medewerkers opgewassen zijn tegen de verschillende soorten diensten. Vragen over slaapgedrag geven vervolgens inzicht in (mogelijke) slaapklachten.
Voor medewerkers die nachtdiensten draaien hebben we vragen over onregelmatige diensten. Deze vragenlijst geeft inzicht in hoe medewerkers opgewassen zijn tegen de verschillende soorten diensten. Vragen over slaapgedrag geven vervolgens inzicht in (mogelijke) slaapklachten.
Wat kan je als werkgever doen?
Van werken word je moe, en dat is op zichzelf niet erg. Maar als medewerkers daarvan onvoldoende herstellen, komen ze in de gevarenzone. Je medewerkers minder werk geven zou dan zeker helpen. Bij de meeste organisaties zal het budget echter ontbreken om extra medewerkers aan te trekken. Je moet de oplossing daarom in een andere richting zoeken. In plaats van minder werken kunnen we ook slimmer gaan werken: beter organiseren, heldere verantwoordelijkheden, goede samenwerking, maar vooral ook: meer herstelmogelijkheden binnen en rond het werk. Ligt de oorzaak van onvoldoende herstel eerder in de privésfeer? Kijk of je medewerkers meer ruimte kunt geven om hun werkuren zelf te bepalen, hou rekening met bijvoorbeeld mantelzorg en maak goede regelingen voor zorg- en ouderschapsverlof.
Voor medewerkers in het algemeen geldt dat het erg belangrijk is dat medewerkers goede hulpbronnen hebben om aan de taakeisen van het werk te voldoen. Kun je zelf de volgorde van je werkzaamheden plannen? Kun je je werk even onderbreken als dat nodig is en een moment rust nemen? Of kun je een misschien zelfs een powernap doen? Kun je begin en eindtijd van de dag zelf bepalen? Voor nachtwerkers meldt de gezondheidsraad dat een voorwaarts roterend rooster of een kort slaapje de korte termijn klachten kan verminderen.
Medewerkers die voldoende regelmogelijkheden hebben en rustmomenten kunnen inbouwen, kunnen de werkdruk beter verdragen en worden er minder moe van. Daarnaast blijkt dat ze ook beter slapen en dus effectiever kunnen herstellen. Dubbele winst dus om burn-out klachten te voorkomen. Een uitgeslapen manager kan met deze wetenschap veel voordeel boeken voor de medewerkers en de organisatie.
Voor medewerkers in het algemeen geldt dat het erg belangrijk is dat medewerkers goede hulpbronnen hebben om aan de taakeisen van het werk te voldoen. Kun je zelf de volgorde van je werkzaamheden plannen? Kun je je werk even onderbreken als dat nodig is en een moment rust nemen? Of kun je een misschien zelfs een powernap doen? Kun je begin en eindtijd van de dag zelf bepalen? Voor nachtwerkers meldt de gezondheidsraad dat een voorwaarts roterend rooster of een kort slaapje de korte termijn klachten kan verminderen.
Medewerkers die voldoende regelmogelijkheden hebben en rustmomenten kunnen inbouwen, kunnen de werkdruk beter verdragen en worden er minder moe van. Daarnaast blijkt dat ze ook beter slapen en dus effectiever kunnen herstellen. Dubbele winst dus om burn-out klachten te voorkomen. Een uitgeslapen manager kan met deze wetenschap veel voordeel boeken voor de medewerkers en de organisatie.